Bilişim ve Teknoloji Dünyası Gelecek ve Gelişim için Bilişim | www.bilisimonline.net
Nesnelerin Genel Ağından Düşüncelerin Ağına
Web’in gelişimi beş evrede gerçekleşmiştir. Bu evreler:
• Web 1.0: İçeriğin Ağı,
• Web 2.0: İletişimin Ağı,
• Web 3.0: Bağlamın Ağı,
• Web 4.0: Nesnelerin Ağı,
• Web 5.0: Düşüncelerin Ağı’dır.
Web 1.0: İçeriğin Ağı
Bur evrelerin ilki Web 1.0 olarak bilinen içeriğin ağı dönemidir. Bu dönemde kullanıcılar HTML ile web sayfalarına erişebilmekte ve eposta, forum ya da sohbet araçları ile iletişim kurabilmekteydi. Web sayfası yapabilmek ve yayınlayabilmek için HTML bilgisine, web tasarım ilkelerine hâkim olmak ve temel düzeyde ağ yönetimi becerisine sahip olmak gerekiyordu. İçerik sorgulaması ise ancak metin tabanlı arama araçlarıyla yapılabilmekteydi. Web siteleri, web tasarımcıları tarafından oluşturup güncellenirken, kullanıcı sadece pasif olarak sayfalarda gezinebilmekteydi. Kullanıcılar bu dönemde katılım imkânlarının çok olmadığı, sadece tüketici konumunda oldukları bir role sahiptiler. Web sayfaları genellikle HTML tabanlı olduğundan, bireyin web sayfası yapabilmek için bu işaretleme dilini bilmesi, web tasarım ilkelerine hakim olması ve web sayfasını yayımlayabilmek için temel düzeyde ağ yönetimi becerisine sahip olması gerekmekteydi.
Web 2.0: İletişimin Ağı
Web 1.0 döneminde yaşanan internet sayfası üzerinden içerik sağlarken yaşanan sorunlar Web 2.0 olarak adlandırılan iletişimin ağına geçişte etkili oldu. Bu değişime özellikle internet gazeteciliğinde yaşanan sorunlar sebep oldu. Bilginin daha hızlı ve özgürce yayılmasına olanak sağlayan etkileşim ve iletişim imkânları sunan yeni nesil internet teknolojilerinin temelleri Web 2.0 ile atıldı. Web 2.0 ile kullanıcı pasif ve tüketici konumdan çıkarak aktif ve üretici bir konuma geçmiştir. Kullanıcıların bu yeni konumu teknik bilgiye ihtiyaçları olmadan içeriklerini ağda yapılandırabilmelerine, internet işbirliği ve sosyal iletişim kurabilmelerine olanak sağladı. Sosyal medya (ortamlar) be sosyal ağ uygulamaları bu dönemde ortaya çıktı. RSS, SOA, XML, Web Hizmetleri (WebService), grafik bileşenler (widget) ve AJAX ve API (Application Programming Interface) gibi gelişmeler ile kullanıcılar arasındaki içerik paylaşımı, işbirliği ve etkileşimi en üst seviyeye çıktı.
Web 3.0: Bağlamın Ağı
Üçüncü evre olan Web 3.0 ile web ortamı sadece insanlar için değil makineler için de anlaşılabilir hale geldi. Anlamsal ağ (semantic web) kavramı ile gerekli verilerin makineler tarafından anlaşılıp işlenmesi bu dönemde mümkün olmuştur. Günümüzde kullanılan akıllı (smart) arayüzler, yapay zekâ uygulamalarını kullanarak kullanıcıya özel hizmet sunulmasını sağlamıştır. Kullanıcıya özel içerik kişinin kullanım alışkanlıkları, bulunduğu mekân, zaman ve ortam gibi bilgileri kullanarak elde edilmektedir.
Web 4.0: Nesnelerin Ağı
Dördüncü dönem olan Web 4.0 Nesnelerin İnterneti (Internet of Things, IoT) kavramı ile ortaya çıkmıştır. Nesnelerin interneti, fiziksel nesnelerin birbiriyle ya da diğer sistemlerle akıllı bir ağ üzerinden iletişim kurabilmesini ifade eder. Bu teknoloji ile, günlük hayatımızda kullandığımız nesneler bilgi alışverişi yapabilmekte, isteklerimiz doğrultusunda haberleşebilmektedir. Özellikle sanal (virtual) ile gerçeğin birleştirildiği ve kullanıcının içinde bulunduğu gerçeklikten soyutlamadan içerik ve hizmet sunumu bu dönemin önemli uygulamaları olarak on çıkmaktadır. Web 4.0 uygulamasında, insanların ve makinelerin ortak bir şekilde kendi aralarında ve birbirleriyle güçlü, sağlam bir bağ kuracağı ve akıllı etkileşimler gerçekleştirebileceği ağ yaklaşımı söz konusudur.
Web 5.0: Düşüncelerin Ağı
Son evre olan Web 5.0’da düşünceler ile aracısız olarak iletişimin gerçekleşeceği öngörülmektedir. Web 5.0 uygulaması ile nesnelerin ağından düşüncelerin ağına doğru bir yönelim başlamıştır. Böylece insan makine etkileşiminde sınırların kalkacağı ve aracısız iletişimin gerçekleşebileceği öngörüsü hakimdir.
